معرفی کتاب وقتشه ساکت شی

سال بلو، نویسنده برنده جایزه ادبی نوبل در کتاب وقتشه ساکت شی حکایت مردی سالخورده‌ای را روایت می‌کند که قصد یافتن یک زن و عذر‌خواهی از او به دلیل یک بی‌احترامی در دوران جوانی را دارد.

شخصیت اصلی داستان وقتشه ساکت شی (Him With His Foot In His Mouth)، رنجی را بر خود هموار می‌کند که یادآور رنج «اولیس» در سفرهای درونی است. او در این سفر به دنبال چیزی برای خود نیست بلکه به دنبال به دست آوردن دلی است که ممکن است سال‌ها پیش بر اثر یک بی‌احترامی کوچک شکسته شده باشد. این نوع نگاه که مانندش را کمتر می‌توان در آثار نویسندگان هم عصر سال بلو پیدا کرد نشان از نوعی اخلاق گرایی دارد، نوعی اخلاق گرایی که معتقد است آزار یک نفر به مثابه آزار کل جهان است.

اگر بخواهیم آثار نویسنده‌ای چون سال بلو (Saul Bellow) را بیشتر مورد ارزیابی قرار دهیم باید بگوییم که اغلب کارهای او درباره جوهره وجودی انسان است. بسیاری از منتقدان ادبیات داستانی، بلو را یکی از ممتازترین راویان اوضاع اجتماعی ایالات متحده در دوران پس از جنگ می‌دانند چون این نویسنده علاوه بر قدرت نویسندگی بالا در رشته‌هایی چون روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، مردم شناسی، تاریخ و ادبیات هم مطالعاتی وسیع دارد.

داستان وقتشه ساکت شی، تلنگری به روان خواننده است، خواننده‌ای که به شکلی غیرمستقیم در می‌یابد که حوزه اخلاق، حوزه‌ای مختص به یک گروه خاص نیست. باور پذیری ماجرای داستان و همچنین ساخت و ساز روایت باعث می‌شود که مخاطب با خود بیندیشید که آیا خودش چنان جرات و جسارتی دارد که برای عذرخواهی از یک آدم دیگر این همه رنج را متحمل شود یا خیر؟ و ایجاد همین سوال است که کلیت اثر را در تعلیقی شیرین به پیش می‌برد.

کتاب وقتشه ساکت شی

در بخشی از کتاب وقتشه ساکت شی می‌خوانیم:

خانم رز هرگز زن زیبایی نبود و به قول فرانسوی‌ها زشتِ زیبا هم محسوب نمی‌شد. آن‌ها چنین زنی را منبع ایجاد هوس در دیگران می‌دانند. منظور فرانسوی‌ها از زن زشت زیبا، زنی است که تاحدی کششی نسبت به او احساس شود، هرچند بهره‌یی از زیبایی نبرده باشد. اما چنین نیرویی در خانم رز نبود و گویی اصلا هیچ ارگانی در بدن او به این دسته احساسات اختصاص نیافته بود. خبر دارم که چهل‌سال پیش خانم رز معجون سبزرنگی را از خانم لیدیا پینخام برای خودش گرفته بود. اگر کمی شاداب‌تر به نظر می‌رسید، ممکن بود مردی عاشق‌اش می‌شد. حالا چه عاشقِ کم‌رویی و نجابت‌اش و چه عاشقِ جسارتی که در خودش داشت تا از کلاه من تعریف کند.