کتاب مرجع آیکیدو نوشتۀ عادل شیرازی و عارف شیرازی، در هفت فصل تالیف شده که شامل کلیات، احترامات، آداب، اصول، فنون، مسابقات و مرام‌نامه هنر رزمی آیکیدو به همراه پیوست لیست فنون پایه و پیشرفته است.

این کتاب، حاصل چندین سال تحصیل، تدریس و تحقیق مولفین در زمینه‌ی این هنر رزمی ژاپنی است. منابع به کارگرفته شده در این نوشتار، منابع مرجع و اصیل ژاپنی هنر رزمی آیکیدو بوده و سعی بر آن شده که مرجعی برای اساتید، هنرجویان و علاقمندان به این هنر رزمی باشد.

هدف از تالیف کتاب مرجع آیکیدو (Aikido) ارائه‌ی منبع و مرجعی منسجم و یکپارچه به زبان فارسی برای اولین بار در آیکیدوی ایران بوده است. این اثر مورد تایید انجمن ملی آیکیدو – ناصری دوجو، شودوکان آیکیدو، جیو آیکیدو، سازمان حفاظت، اسکورت و تشریفات و اساتیدی چون استاد عباس ناصری، دکتر علی معروفی، استا اصغر کارآزاد و سایر نویسندگان بوده است.

هنر رزمی آیکیدو، گونه‌ای ورزش رزمی و دفاعی ژاپنی است که در آن تمرکز بر استفاده از نیروی حریف، علیه خودش می‌باشد. آیکیدو با استفاده از تغییر جهت و راستای حمله‌ی حریف و به کارگیری انرژی حمله علیه خود او، فرد را به تسلط خویش در می‌آورد و در انتها از قفل مفاصل به منظور نگاه داشتن حریف استفاده می‌کند.

در آیکیدو در مقابل ضربات و حملات حریف مقاومت نمی‌کنیم بلکه برای پیروزی و غلبه به حریف باید با او هماهنگ ‌شویم. به همین دلیل به هنر رزمی آیکیدو، “هنر عدم مقاومت” و همچنین “هنر رزمی بدون مبارزه” نیز گفته می‌شود.

در بخشی از کتاب مرجع آیکیدو می‌‌خوانیم:

“آیکیدو یعنی میسوگی” این جمله از زبان استاد بزرگ موریهه اوشیبا است. میسوگی در زبان ژاپنی به معنی تصفیه و پاک‌سازی است. بسیاری از آیکیدو کاران بعد از تمرینات آیکیدو از یک حس طراوت و شادابی روحی صحبت می‌کنند. گاهی اوقات با ذهن و بدنی خسته و دارای استرس و نگرانی وارد باشگاه می‌شویم. گاهی اوقات ذهن ما پر از افکار منفی و درگیری‌های روزانه است. به محض اینکه ما به ورودی محل تمرین می‌رسیم و برای ورود احترام می‌گذاریم، در حقیقت به مشکلات و مسائل روزمره‌ی خود فرمان می‌دهیم تا ما را رها کنند و به عقب بازگردند. مشکلات و گرفتاری‌های ما بیرون از دوجو منتظر می‌مانند. در انتهای کلاس هنگامی که به بیرون از دوجو باز می‌گردیم دوباره مسائل روزمره را بر می‌داریم و با خود همراه می‌کنیم. حالا این مشکلات و مسائل ابعاد کوچک‌تری در ذهن ما دارند و به اندازه‌ای معقول تر تبدیل شده‌اند. بنابراین ذهن ما فضای بیشتری برای افکار سازنده و آرام به وجود می‌آورد که بتوانیم با این مسائل مقابله کنیم.

تمرین آیکیدو به صورت ناخودآگاه ذهن و قلب ما را منظم و هماهنگ می‌سازد. آیکیدو در بلند مدت به ما کمک می‌کند تا به خواسته‌های مثبت خود دست پیدا کنیم. بنابراین ما را در هماهنگی و آرامش بیشتر در مقابل زندگی و مسائل مرتبط با آن قرار می‌دهد. تمرین روزانه آیکیدو با یک سری از تمرینات جدی آغاز می‌شود و به ما کمک میکند تا ذهن و جسم خود را متمرکز و هماهنگ کنیم. از جمله‌ی اولین تمرین‌های آیکیدو حرکتی است که شبیه به حرکت پاروزنی می‌باشد و به آن فوناکوگی اوندو گفته می‌شود.

میسوگی، یک عرف مذهبی در دین شینتو است که به معنی پاک‌سازی می‌باشد. استاد بزرگ موریهه اوشیا بنیان‌گذار هنر رزمی آیکیدو طی تحصیل دین شینتو میسوگی را در تمرین‌های این هنر رزمی وارد کرد.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: کلیات
مقدمه
بنیانگذار هنر رزمی آیکیدو
نام آیکیدو، ترکیبی از سه کلمه ژاپنی
حرکات و فنون آیکیدو
نقش مدافع و مهاجم
سه اصل اساسی آیکیدو
مثلث، دایره، مربع نماد هنر رزمی آیکیدو
سلاح‌های آیکیدو
هدف از تمرین با سلاح در آیکیدو
لباس تمرین آیکیدو
نحوه بستن کمربند آیکیدو
هاکاما
نحوه تا کردن گی و هاکاما
رده بندی در آیکیدو
فصل دوم: احترامات
مقدمه
احترامات
کلمات احترام
کلمات تایید و نفی در هنر رزمی آیکیدو
حالات احترام
احترام در حالت نشسته
احترام در حالت ایستاده
احترام قبل از شروع کلاس و تمرین
احترام در شروع کلاس و تمرین
احترام در حین تمرین
احترام در پایان تمرین
احترام سلاح‌ها و لباس آیکیدو
احترامات و آداب سلاح
احترام و آداب لباس
احترام به محل تمرین
فصل سوم: آداب تمرین
آداب تمرین در هنر رزمی آیکیدو
برروی تشک تمرین (تاتامی)
شروع تمرین به شکل رسمی
در حین تمرین
نکات عمومی
رابطه سمپای و کوهای
فصل چهارم: مفاهیم و حرکات پایه
جهات
تعادل (هِیکین)
برهم زدن تعادل (کوزوشی)
گارد (کامائه)
نرمش‌های آیکیدو | Aiki Taiso
دفاع پایه و رهایی
حرکات دایره‌ای پایه
حرکت پویا
کشش مچ دست
حرکت از مرکز
تمرین سقوط
تمرکز و گسترش نیروی کی
تمرینات پایه‌ای برای گرفتن از پشت
حرکات پایه بدن | Tai Sabaki
حرکات خطی
حرکات دایره‌ای
هدایت حمله | Tai No Henko
حرکات پایه‌ای دست | Te Sabaki
حرکت اول | Ikkyu
حرکت دوم | Nikyu
اُفت یا زمین خوردن | Ukemi
نشسته راه رفتن روی زانو‌ها | Shikko
کی آی | KiAi
میسوگی | Misogi
ماکسو| Moksu
اعداد در زبان ژاپنی
فصل پنجم: فنون
مقدمه
اسامی قسمت‌های بدن و حالات کلی فنون
ضربات در آیکیدو
ضربات دست | Uchi Kata
ضربات پا | Uchi Geri
گرفتن‌ها | Dori
حالات گرفتن از جلو
حالات گرفتن از پشت | Ushiro Dori
وضعیت دفاعی
شیوه قرارگیری در مقابل حریف
فنون کنترلی | Katame Waza
ایککیو
نیکیو
سانکیو
یونکیو
گوکیو
اوده گارامی
هیجی شیمه
فنون پرتابی
ایریمی ناگه
کوته گایشی
کایتن ناگه
تِنچی ناگه
جوجی گارامی
کوشی ناگه
اوده کیمه ناگه
آیکی اوتوشی
کیری اوتوشی
سومی اوتوشی
کوکیو ناگه
کوکیو هو
سوکومن
آی کی ناگه
فصل ششم: مسابقات
مقدمه
مفهوم “مسابقه” یا “مبارزه”
فلسفه رقابت و مسابقه در آیکیدو
مسابقات در سبک‌های گوناگون آیکیدو
مسابقات شودوکان آیکیدو
فصل هفتم: مرام‌نامه
مقدمه
فضیلت اول: درستی
فضیلت دوم: احترام و ادب
فضیلت سوم: شجاعت
فضیلت چهارم: شرافت
فضیلت پنجم: خیرخواهی و مهربانی
فضیلت ششم: صداقت
فضیلت هفتم: وفاداری و مسئولیت پذیری
پیوست
مقدمه
Aiki Taiso
Rokkyu (6th Kyu)
Gokyu (5th Kyu)
Yonkyu (4th Kyu)
Sankyu (3rd Kyu)
Nikyu (2nd Kyu)
Ikkyu (1st Kyu)
مقررات بین المللی آیکیدو آی‌کی‌کای
واژه‌نامه