کتاب فرهنگ فشرده جامعه شناسی | 20 میشم

فایل مورد نظردر قالب pdf  با حجم 3.73 مگابایت می باشد. دوستان گرامی و دانشجویان ارجمند و عزیز در صورت تمایل می توانید این فایل بسیار با ارزش را به صورت مستقیم از سایت بیست میشم تهیه بفرمائید.

دیکشنری جامعه شناسی

کتاب فرهنگ فشرده جامعه شناسی

نویسنده : ریچارد شفر

بازگزدان : حسین شیران

 

 

فرهنگ فشرده جامعه شناسی Concise Dictionary of Sociology

کتاب فرهنگ فشرده جامعه شناسی | 20 میشم بیان دارد مهمترین رسالت یک ترجمه، بی گمان، انتقال تمام و کمال مفاهیم از یک زبان به زبانی دیگر است؛

این رسالت زمانی دشوارتر می شود که سعی شود انتقال مفاهیم، کم و بیش با همان کلماتی صورت بگیرد که در زبان اصلی بکار رفته است؛ و این دشواری، دو چندان می شود آنگاه که متن اصلی هم، بعنوان ملاک و معیار کار، پیش چشم خوانندگان گذاشته شود.
در ترجمۀ این فرهنگ، به تحقیق، کار تا این «دشواری دوچندان» پیش آمده است چرا که از همان اوّل، بنا بر این بوده است که تنها به «انتقال مفاهیم» اکتفا نشود.

بلکه با آوردن متن اصلی و ترجمۀ متناظر آن، زمینه ای فراهم شود تا حداقل در قالب این اثر، خوانندگان در کنار آموختنِ مفاهیم اصلی و واژه های پرکاربردِ جامعه شناسی، بنوعی به «تمرین استفاده از متون اصلی» و «تمرین زبان عمومی و تخصّصی» و حتّی «تمرین ترجمه» نیز بپردازند.

علاوه بر اینها، تلفّظ (آمریکایی) واژه ها هم در این فرهنگ گنجانده شده است تا در کنار پرداختن به متن و مفهوم و محتوا، با ارائۀ تلفّظ صحیح واژه ها، به فرم و صورت کار هم توّجهی شده باشد.

کتاب فرهنگ فشرده جامعه شناسی | 20 میشم

جامعه شناسی چیست؟

جامعه شناسی عبارت است از: «مطالعه علمی تعامل انسانها و مجموعه آگاهی‌های مربوط به تعامل انسانها که از چنین مطالعه‌ای حاصل می‌شود.» در اینجا این تعریف را با دقت بیشتری بررسی می‌کنیم.

در قرون قبل از ظهور مبحثی به نام «جامعه شناسی»، تحقیقات درباره رفتار انسان، توجه فلاسفه، عالمان دینی، شاعران، داستان نویسان و تاریخ نگاران و برخی دیگر را به خود جلب کرده بود.

آنان اظهار می‌داشتند که بیشتر مردم بر طبق الگوهای کلی خاصی رفتار می‌کنند؛ اما از برخی لحاظ و در برخی شرایط بعضی از مردم از این الگوها پیروی نمی‌نمایند. آنان می‌اندیشیدند که چرا بیشتر مردم از این الگوهای رایج پیروی می‌کنند و چرا برخی از افراد از آنها منحرف می‌شوند؟

آنان برای پاسخ به این پرسشها کوشیدند اصولی کلی یا «تعمیم»هایی در خصوص رفتار انسانها به مثابه اعضای گروه‌ها تدوین کنند. در واقع آنان ماهیّت طبیعت انسانی را تعریف و تفسیر می‌کردند؛ موضوعی که همچنان توجه متفکران را در بسیاری از رشته‌های علمی به خود جلب می‌کند.

هرچند تعمیم‌های آنان اغلب بسیار ادراکی بود؛ عمدتاً بر پایه «عقل سلیم» استوار بود و شواهد مؤید از نوعی که دانشمند امروزی طلب می‌کند زیاد نبود. اما با ظهور روش علمی، تحقیقات در مورد رفتار انسان سرانجام امکان یافت تا در مسیرهایی تازه و با دقت بیشتری صورت گیرد.

آگوست کنت (1857-1798) اولین بار اصطلاح «جامعه شناسی» را برای چنین تحقیقاتی به کار گرفت و قویاً استدلال کرد که برای انجام بررسی در مورد رفتار انسان باید از روش‌های علمی استفاده کرد.

 

 

 

دینی میکرو 1401 جلد 1

کتاب فرهنگ فشرده جامعه شناسی | 20 میشم

تعامل انسانها

جامعه شناسی مطالعه علمی «تعامل انسانها» است. اگرچه ماهیت تعامل انسانی و شیوه صورت گرفتن آن موضوع کل این کتاب است، در این مرحله اظهار نظری مقدماتی در خصوص منظور جامعه شناسان از این اصطلاح ضرورت دارد.

«تعامل انسانها فرایندی است که زمانی رخ می‌دهد که انسانها به اعمال سایر همنوعان خود واکنش نشان می‌دهند.» فردی دعوت دوست خود را به مهمانی می‌پذیرد؛ این دو نفر در تعامل‌اند. دو نفر شطرنج بازی می‌کنند، آنان هم تعامل دارند. پلیس و اعتصابیون در جریان تظاهرات خیابانی با هم درگیر می‌شوند؛ در اینجا نیز آنان با هم تعامل دارند.

تعامل انسان محدود به تماس رودررو نیست. تعامل وقتی هم که شما این کتاب را می‌خوانید صورت می‌گیرد: نویسندگان آن چیزی به شما می‌گویند؛ شما معنای گفته آنان را درک می‌کنید؛ در اینجا تعامل صورت می‌گیرد.

به شوخی یک هنرپیشه کمدی در تلویزیون می‌خندید. مردی در سلول خود جواب نامه همسرش را می‌نویسد. استادی، نظریه‌ای را توضیح می‌دهد و مشخص می‌کند که از کلاس در خصوص آن نظریه، امتحان خواهد گرفت و بسیاری از دانشجویان یادداشت برمی‌دارند.

راننده‌ای به تابلو تقاطع نزدیک می‌شود، در حالی که چراغ راهنمای سمت راست او چشمک می‌زند و در این موقع راننده‌ی پشت سر او ترمز می‌کند، چون می‌داند او قصد پیچیدن دارد.

هر کدام از اینها نمونه‌ای از تعامل انسانی است که هرگاه انسانها تحریک می‌شوند و به یکدیگر پاسخ می‌دهند صورت می‌گیرد. «هر ارتباط با معنایی» خواه شفاهی و خواه کتبی، یا با حرکات و سایر ابزار، تعامل انسانی محسوب می‌گردد.

جامعه شناسی هم «مطالعه علمی» تعامل انسانهاست و هم «مجموعه دانش مربوط به» تعامل انسانها. لذا جامعه شناسان چگونه تحقیقی را که این دانش را حاصل می‌کند انجام می‌دهند؟

کتاب فرهنگ فشرده جامعه شناسی | 20 میشم

مطلب پیشنهادی برای شما :

دینی میکرو 1401 جلد 1

منطق و روش علمی

جامعه شناسان در تحقیقات خود درباره رفتار بشر از روشی علمی استفاده می‌کنند. یکی از عناصر مهم این روش «منطق» است، که تحلیل ساختارها و رابطه‌هاست.

«منطق در کاربرد علمی خود عبارت است از نظامی فکری که هدف آن درک پیوندهای میان پدیده‌ها یا وقایعی است که در جهان ما رخ می‌دهد.»
تفکر منطقی همیشه آسان نیست.

استدلالی که در بدو امر منطقی به نظر می‌رسد ممکن است بعد از تحلیل دقیق‌تر غیرمنطقی باشد؛ یا ممکن است در پرده ابهام ناشی از احساسات و سایر اغراض ذهنی قرار گیرد.

فرض کنید فردی که اخیراً به سمت کتابدار کتابخانه دانشکده منصوب شده است متوجه می‌شود که در روزی معین اتاق مطالعه کتابخانه مملو از دانشجوست.

او که قبلا در مدرسه کتابداری کرده است، هرگز با چنین وضعی روبرو نشده است.

او درباره علل این پدیده چنین می‌اندیشد: «این هفته، هفته قبل از امتحانات نهایی است، به همین دلیل همه دانشجویان در همه دانشکده‌ها در کتابخانه‌های دانشکده تجمع می‌کنند تا از آخرین دقایق قبل از امتحانات نهایی هم برای مطالعه استفاده کنند.»

آیا پر بودن اتاق مطالعه تا حداکثر ظرفیت خود در این روز معین درستی نتیجه گیری کتابدار را ثابت می‌کند؟ نه.

او به استناد یکی از مشاهدات خود به آن نتیجه رسید – یعنی مشاهده اینکه کتابخانه دانشکده وی پر است. این دلیل برای اثبات اینکه چنین چیزی به طور منظم در سایر دانشکده‌ها رخ می‌دهد کافی نیست.

در این مرحله او تصمیم می‌گیرد که پدیده را بیشتر بررسی کند. او تا چند سال میزان استفاده از اتاق مطالعه را در هر ساعت و هر روز بدقت یادداشت می‌کند.

در هر نیمسال تحصیلی و در هفته قبل از امتحانات نهایی اتاق مطالعه کاملاً پر است. آیا او حالا فرضیه خود را مبنی بر اینکه همه دانشجویان در همه دانشکده‌ها در هر نیمسال تحصیلی و در همین موقع مطالعه می‌کنند به اثبات رسانده است؟

باز هم پاسخ منفی است. البته شواهد بیانگر آن است که بسیاری از دانشجویان این دانشکده چنین می‌کنند اما ثابت نمی‌کند که همه دانشجویان در همه دانشکده‌ها چنین می‌کنند.

فرض کنیم کتابدار از این موضوع آگاه می‌شود و نتیجه گیری اولیه خود را اصلاح می‌کند و می‌گوید: «از حدود یک هفته مانده به امتحانات نهایی همه دانشجویان دانشکده از کتابخانه دانشکده برای مطالعه استفاده می‌کنند، به شرط آنکه باور داشته باشند که به این آمادگی نیاز دارند و می‌توانند از آن بهره مند شوند.»

این گفته هنوز نیاز به اصلاح دارد. هر چند ممکن است الگوی استفاده از کتابخانه در دانشکده‌ای که در آن کار می‌کند چنین باشد، اما ثابت نکرده که این الگو در همه دانشکده‌های دیگر هم تکرار می‌شود. بنابراین نمی‌توان نتیجه گیری وی را به همه نهادهای مشابه تعمیم داد.

برای اثبات اینکه امور منظمی که در یک نهاد صورت می‌گیرد، خاص همه یا بیشتر دانشکده‌هاست، باید تعداد زیادی از کتابخانه‌های دانشکده‌ها را مورد بررسی قرار داد.

 

 

 

کتاب فرهنگ فشرده جامعه شناسی | 20 میشم

جامعه شناسان نیز، مانند این کتابدار فرضی یا هر کس دیگری که موقعیت‌های دربردارنده رفتار انسانها را مطالعه و بررسی می‌کند، متوجه می‌شوند که باید همواره نتیجه گیری‌های خود را اصلاح کنند و بهبود بخشند.

صدورِ حکم و نظری قطعی درباره رفتار انسان که شامل همه مردم در همه مقاطع زمانی باشد تقریباً امری محال است. همه مادرها که نوزادان خویش را در نگاه اول دوست ندارند؛ همه افراد که هر ضربه‌ای را با ضربه‌ای دیگر پاسخ نمی‌دهند.

همه اشخاص، در برابر محرکی یکسان واکنش مشابهی نشان نمی‌دهند. علاوه بر این، فردی خاص ممکن است در زمانهای متفاوت واکنشهای متفاوتی نسبت به محرکی معین از خود نشان دهد.

ممکن است شخصی بار اول که کسی مشت خود را به روی او تکان می‌دهد لبخند بزند، چون فکر می‌کند او شوخی می‌کند. دفعه بعد قربانی ممکن است حرکت او را جواب دهد.

کار استدلال منطقی درباره رفتار انسان ممکن است کار مشکلی باشد. گفته‌های زیر را بررسی کنید. هر گفته دست کم در بردارنده یک سفسطه منطقی است.

1) همه افراد تحت پوشش بهزیستی حقه بازند! من بیوه زنی را می‌شناختم که دختر جوانش با او زندگی می‌کرد. او مدعی بود که فقیر است و از کمک منظم دولت استفاده می‌کرد.

با وجود این او فرزندان متأهلی داشت که روی هم ماهی پانصد دلار برای او می‌فرستادند. کمک دولت بیش از یک سال ادامه یافت تا اینکه مچ او را گرفتند.

2) ببخشید آقا! پیراهنهایی که ما می‌فروشیم قبل از دریافت در کارخانه بدقت وارسی می‌شوند. ما فقط پیراهنهای با دوخت عالی را می‌فروشیم. این پیراهنی که پس آورده‌اید، ممکن نیست هنگام فروش بی دکمه بوده باشد.

3) رانندگی با سرعت حدود صدکیلومتر در ساعت در سِنِترویل حتماً بلامانع است. اتومبیلی را در خیابان مِین دیدم که تقریبا با همین سرعت حرکت می‌کرد. از این گذشته، اتومبیل پلیس سی چهل متر پشت سر این اتومبیل با سرعتی بیشتر حرکت می‌کرد، پس حتماً این سرعت مجاز است.

4) در مقام کشیش، اذعان می‌کنم که دارم درباره اهالی منطقه خودم کمی بدگمان می‌شوم. تا پیش از اعتصاب اخیر روزنامه‌ها، کلیسای روزهای یکشنبه چندان شلوغ نمی‌شد. اما حالا که مردم روزنامه‌ای ندارند که طبق معمول یکشنبه‌ها خود را با خواندن آن سرگرم کنند، گروه گروه به کلیسا می‌آیند طوری که همه نیمکت‌ها پر می‌شود.

5) راستی این کار هَری وحشتناک نبود؟ دیشب خودکشی کرد. فقط به خاطر اینکه استاد گیتز سختگیر، او را در امتحان علوم سیاسی رد کرد. یکراست به خانه رفت و خودش را دار زد.

6) جیب بُر آدم بی خاصیتی است! از سر تا پا رذل و خبیث است.

هر کدام از گفته‌های فوق حاوی نمونه‌هایی از دامهای منطقی مربوط به استدلال درباره رفتار انسان است. بعضی از خطرهای شایعی که تفکر درست را تهدید می‌کند و در گفته‌های فوق الذکر یافت می‌شود، به شرح زیر است:

1- رسیدن به این نتیجه که آنچه درباره یک مورد صدق می‌کند، لزوماً درباره کل موارد دیگر صادق است.

سفسطه منطقی گفته شماره 1 همین است. اینکه یک فرد – یا چند فرد – از صدها یا هزاران افراد تحت پوشش بهزیستی «حقه باز» است، این نتیجه گیری را در پی ندارد که همه کسانی که از کمک دولت استفاده می‌کنند، یا حتی بسیاری از آنان یا بیشترشان «حقه باز» هستند.

2- رسیدن به این نتیجه که آنچه درباره دسته‌ای از موارد صدق می‌کند، لزوماً درباره تک تک موارد آن دسته نیز صادق است. در اینجا به جای اینکه (مانند گفته شماره 1) فرض کنیم که آنچه درباره یک مورد خاص صدق می‌کند، حتماً درباره کل مجموعه موارد صادق است، استدلال این است که آنچه درباره مجموعه موارد صادق است حتماً درباره هریک از موارد مجموعه نیز صدق میکند.

اکثر پیراهنهایی که در فروشگاه فرضی ما به فروش می‌رسد (در گفته شماره 2) ممکن است دارای دوخت عالی باشند؛ اما لزوماً بدان معنا نیست که ممکن نیست یک پیراهن خاص معیوب باشد.

3- نتیجه گیری از روی شواهدی که بدرستی درک نشده است. فرد مربوط به گفته شماره (3) براساس شواهدی نتیجه گیری کرد که احتمالاً آنها را کاملاً درک نمی‌کرد. آن اتومبیل پلیس به احتمال زیاد در حال تعقیب اتومبیلی بوده که با سرعت حدود صد کیلومتر در ساعت حرکت می‌کرده؛ زیرا راننده آن از محدوده سرعت تجاوز کرده بود.

4- به این نتیجه رسیدن که وقتی واقعه‌ای به دنبال واقعه‌ای دیگر می‌آید، واقعه دوم لزوماً ناشی از واقعه اول است.

کشیش مذکور در گفته شماره (4) معتقد بود که حضور بی‌سابقه مردم در مراسم اخیر روزهای یکشنبه کلیسا، نتیجه اعتصاب روزنامه‌هاست. چون حضور مردم در کلیسا در پی اعتصاب روزنامه‌ها افزایش یافت، او چنین استنباط کرد که واقعه اول موجد واقعه دوم است.

 

 

مطلب پیشنهادی برای شما :

دینی میکرو 1401 جلد 1

 

این استدلال ممکن است کلاً یا تا حدی درست باشد یا اصلاً نادرست باشد. عوامل بسیار دیگری نیز ممکن است در افزایش حضور مردم دخیل بوده باشد.

5 – سفسطه تک عاملی، در گفته شماره (5) نمره هری در درس علوم سیاسی ممکن است او را بسیار ناراحت کرده باشد؛ اما بعید است که فقط یک عامل – نمره ردی – باعث خودکشی او شده باشد. معمولاً کاری چون خودکشی نتیجه عوامل زیادی است. همین امر درباره رفتار اجتماعی به طور اعم صدق می‌کند. بندرت می‌توان یا هرگز نمی‌توان رفتار اجتماعی را بکلی براساس یک عامل توجیه کرد.

6-سفسطه سیاه یا سفید. در گفته شماره (6)، جیب بُر از سر تا پا رذل و خبیث توصیف شد، گویی می‌توان مردم را دقیقاً طبقه بندی کرد.

طبق چنین استدلالی افراد یا کاملاً شیاد و یا الگوی فضیلت هستند؛ با هوش‌اند یا سبک عقلند؛ عاقل‌اند یا جاهل، اما در واقع رفتار انسان با این الگوی سیاه یا سفید، چنین یا چنان مطابقت ندارد. هر نوع تعریفی که به کار ببریم، انسانها، از جمله جیب بُرها، تا حدی بدند و تا حدی خوب.

رفتار را باید «پیوستار» به حساب آورد- رابطه منطقی میان اموری که فقط از لحاظ مقدار و میزان با هم فرق دارند. مثلاً کوتوله‌ها و افراد بسیار بلندقد تفاوتشان در اندازه قدشان است؛ در این معنی، قد همان پیوستار است. حال فرض کنید این سؤال مطرح است که آیا امریکائیان بزدل‌اند؟ مفهوم ذهنی فرد در خصوص رفتار بزدلانه هر چه باشد، جواب را می‌توان به بهترین نحو با در نظر گرفتن پیوستار ارائه کرد.

میزان بزدلی در میان آمریکائیان از فردی به فرد دیگر فرق می‌کند. رفتار یک فرد در طول دوره‌ای معین نیز بر پیوستار قرار دارد. ممکن است فردی در زمانی معین تحت شرایطی خاص شجاع و در زمانی دیگر در رویارویی با همان شرایط بزدل باشد. اگر از مفهوم پیوستار استفاده شود خطرهای تفکر سیاه یا سفید را می‌توان به حداقل رساند.

 

کتاب فرهنگ فشرده جامعه شناسی | 20 میشم

IRT 5,000 – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد